|
Zagrożenia zdrowotne w warunkach wysokogórskich
Problemy zdrowotne osób przebywających w warunkach wysokogórskich można sklasyfikować w 4 odrębnych kategoriach:
- Choroby związane z niedociśnieniem i niedotlenieniem.
- Choroby związane z działaniem niskiej temperatury.
- Choroby związane z działaniem promieniowania słonecznego.
- Nasilenie problemów zdrowotnych przebiegających do tej pory bezobjawowo.
Choroby związane z niedociśnieniem i niedotlenieniem
Ta kategoria chorób obejmuje szeroki zakres: od schorzeń o lekkim nasileniu do stanów zagrażających życiu. Stopień nasilenia tych zmian zależy od wysokości nad poziomem morza (im większa wysokość, tym mniejsze ciśnienie atmosferyczne i mniejsza zawartość tlenu w powietrzu), czasu ekspozycji (godziny, dni, miesiące) oraz szybkości pokonywania różnic wysokości. Natężenie wysiłku, kondycja psychofizyczna, wiek i współistniejące problemy zdrowotne to również istotne czynniki powstawania zmian patologicznych.
Ostra choroba wysokogórska
Zespół objawów pojawiający się u osób niezaaklimatyzowanych, które pokonały duże różnice wysokości w krótkim czasie. Sprawność fizyczna nie jest w stanie uchronić przed wystąpieniem schorzenia. Objawy występują z reguły po upływie 3-24 godzin od szybkiego pokonania (poniżej 24 godzin) różnicy wzniesień ponad 1800 m. Z reguły ustąpienie objawów chorobowych następuje w ciągu 3-7 dni. Objawy mogą pojawić się ponownie już po przejściu okresu aklimatyzacji, przy ponownym, szybkim pokonaniu dużych różnic wysokości.
Objawy ostrej choroby wysokogórskiej występują u 10-20% osób, które pokonały różnicę wzniesień 1800-2400 m w czasie krótszym niż 24 godziny. Szybkie wejście na wysokość o różnicy wzniesień 3600-4300 m powoduje wystąpienie lekkich objawów choroby u większości uprawiających wspinaczkę, umiarkowane objawy chorobowe u 50% osób, a w przypadku 12-18% mogą wystąpić objawy nasilone. Zbyt szybkie pokonanie wysokości o różnicy wzniesień ponad 5300 m powoduje wystąpienie poważnych objawów patologicznych u prawie wszystkich wspinających się.
U każdego, kto pokonał w krótkim czasie (poniżej 24 godzin) dużą różnicę wysokości (powyżej 1800 m) i przebywa na niej przez kilka i więcej godzin, należy brać pod uwagę wystąpienie objawów ostrej choroby wysokogórskiej.
Choroba może dotyczyć zarówno tych, którzy weszli w krótkim czasie z niskiej na dużą wysokość, jak i tych, którzy będąc na dużej wysokości, wspięli się jeszcze wyżej. Tak więc, podstawą wystąpienia objawów choroby nie jest wysokość jako taka, ale pokonywanie dużej różnicy wzniesień w krótkich odstępach czasu.
Choroba może być poprzedzana wysokościowym obrzękiem mózgu (high altitude cerebral edema) lub wysokościowym obrzękiem płuc (high altitude pulmonary edema), jednak większość przypadków choroby wysokogórskiej rozpoczyna się bez widocznych zwiastunów, sugerujących rozwój pełnego obrazu klinicznego.
Objawy:
ból głowy (zwykle symetryczny, pulsujący, nie zlokalizowany, najbardziej intensywny w nocy i rano bezpośrednio po obudzeniu, nasilający się po forsownym wysiłku, zmianach pozycji ciała), nudności i wymioty, brak apetytu, skąpomocz, ogólne osłabienie, ospałość, zaburzenia koordynacji ruchowej, zawroty głowy, zaburzenia snu i nawracające okresy bezdechu, które mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, nawet po ustąpieniu innych objawów.
Prewencja:
pokonywanie kolejnych różnic wysokości w określonym czasie, nie więcej niż 600-1200 m na dobę; unikanie nadmiernego wysiłku; profilaktyka farmakologiczna (łagodnie działajacy lek moczopędny, np. Acetazolamid); konsumpcja posiłków wysokowęglowodanowych (ponad 70% dostarczanej energii powinno pochodzić od węglowodanów).
Podstawą postępowania leczniczego jest zejście na niższą wysokość i tlenoterapia (a jeśli to możliwe, komora hiperbaryczna).
Obrzęk płuc
Zespół objawów pojawiający się w ciągu pierwszych 2-4 dni, u osób nie-zaaklimatyzowanych, wspinających się w szybkim tempie na wysokość o różnicy wzniesień powyżej 2400 m. Schorzenie może wystąpić również u osób zaaklimatyzowanych, które w szybkim tempie pokonują duże różnice wysokości. Podobnie, jak w chorobie wysokościowej, podstawą wystąpienia obrzęku płuc jest szybkość pokonywania różnicy wzniesień, a nie samo przebywanie na dużej wysokości.
W przebiegu choroby występuje zarówno niedotlenienie, spowodowane nadciśnieniem płucnym, jak i wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych w płucach, prowadzący do obrzęku. Schorzenie nieleczone może w szybkim czasie prowadzić do zgonu. Stanowi najczęstszą przyczynę śmierci wśród zespołów chorobowych związanych ze wspinaczką na duże wysokości. Jeśli jest szybko rozpoznane i właściwie leczone, w stosunkowo szybkim czasie ustępuje bez pozostawienia trwałych następstw. Może występować razem z obrzękiem mózgu, jednak częściej pojawia się samodzielnie. Zachorowalność występuje stosunkowo rzadko, jednak ze względu na niebezpieczne następstwa należy zawsze brać pod uwagę możliwość jego powstania. Poprzednie epizody choroby zwiększają ryzyko wystąpienia schorzenia o ponad 60%.
Objawy:
we wczesnej fazie, na skutek powstającego obrzęku - suchy kaszel, nieliczne zmiany osłuchowe nad polami płucnymi (rzężenia), duszność wysiłkowa, zmęczenie, osłabienie ze znacznym obniżeniem tolerancji wysiłku fizycznego, wydłużenie czasu niezbędnego do osiągnięcia pełnej sprawności po wysiłku, przyspieszenie akcji serca i oddechu, sinica płytek paznokciowych i warg. Kaszel z czasem staje się mokry, z pienistą wydzieliną koloru różowego lub krwistego; rzężenia stają się liczne i bardziej słyszalne, mogą pojawić się charczenia. Występuje stan podgorączkowy (do 37,8oC). Postępujące niedotlenienie powoduje coraz większą duszność i sinicę. Następuje pogorszenie stanu psychicznego, pojawiają się halucynacje, ostatecznie dochodzi do śpiączki, a w przypadkach nieleczonych do zgonu.
Prewencja:
odpowiednia aklimatyzacja, unikanie czynników ryzyka, profilaktyka farmakologiczna (Acetazolamid; u osób mających w przeszłości epizody obrzęku płuc zalecana jest Nifedypina), unikanie forsownych wysiłków, ciężkiej pracy do czasu pełnej aklimatyzacji.
Podstawą leczenia jest natychmiastowe przetransportowanie pacjenta na niższe wysokości, tlenoterapia (4-6 l/min, po uzyskaniu poprawy stanu ogólnego pacjenta 2-4 l/min), zapewnienie choremu wypoczynku, ciepłej odzieży.
Obrzęk mózgu
W odróżnieniu od ostrej choroby wysokogórskiej i obrzęku płuc, częstość występowania obrzęku mózgu jest znacznie mniejsza i nie przekracza 1% wśród osób, które dokonały szybkiej wspinaczki pokonując duże różnice wzniesień. Większość przypadków choroby występuje po pokonaniu wysokości o różnicy wzniesień powyżej 3600 m. Istotą schorzenia jest spowodowane niedotlenieniem zwiększenie przepuszczalności naczyń mózgowych i powstawanie obrzęku. Wielu pacjentów z wysokościowym obrzękiem mózgu ma obrzęk płuc, z kolei pacjenci z obrzękiem płuc nie zawsze mają obrzęk mózgu. Często choroba występuje u osób, które mają już objawy ostrej choroby wysokogórskiej, a mimo to kontynuują wspinaczkę. Czas potrzebny do wystąpienia objawów choroby jest dłuższy niż w przypadku ostrej choroby wysokogórskiej i obrzęku płuc, i wynosi średnio 5 dni (od 1 do 13 dni). Przypadki nieleczone prowadzą do zejścia śmiertelnego w ciągu 12 -72 godzin.
Objawy wczesne:
silny ból głowy, nudności i wymioty, wybitne osłabienie, sinica i uogólniona bladość powłok, zaburzenia orientacji, senność.
Objawy późne:
zaburzenia widzenia, zaburzenia czucia, niedowład połowiczy, drgawki kloniczne, odruchy patologiczne, zaburzenia czynności jelit i pęcherza moczowego, halucynacje, śpiączka.
Prewencja:
aklimatyzacja, unikanie czynników ryzyka.
Podstawą leczenia jest natychmiastowe zejście z poszkodowanym na niższą wysokość; tlenoterapia (2-6 l/min), w miarę możliwości komora hiperbaryczna, farmakoterapia (sterydy, leki moczopędne).
Obrzęk obwodowy
Może pojawić się u 1/3 wspinających się na duże wysokości. Większość zmian chorobowych lokalizuje się w dystalnych (obwodowych) częściach ciała (kończyny, twarz). Szczególnie nasilone są rano, po przebudzeniu. Częściej występują u kobiet. Nie stanowią dużego problemu zdrowotnego, jednak ze względów kosmetycznych mogą powodować duży dyskomfort psychiczny. Przyczyną obrzęku obwodowego jest zazwyczaj spadek produkcji i wydalania moczu oraz przyrost masy ciała o 3-5 kg.
Prewencja i leczenie opiera się na jak najszybszym przetransportowaniu poszkodowanego na niższe wysokości oraz podanie łagodnie działających leków moczopędnych (Acetazolamid).
Krwawienia do siatkówki
Jest to retinopatia (choroba siatkówki), występująca często z innymi objawami chorobowymi, charakterystycznymi dla pokonywania dużych różnic wysokości, ale stanowiąca samodzielną jednostkę chorobową, nie związaną bezpośrednio z innymi. Do krwawienia dochodzi na skutek zwiększonego napływu krwi do naczyń siatkówki (kompensacja wskutek niedotlenienia), która jest jedną z najbardziej wrażliwych na niedostatek tlenu tkanek organizmu. Zazwyczaj schorzenie przebiega bezobjawowo, czasami dochodzi do zaburzeń widzenia (mroczki, zaburzenia ostrości wzroku) na skutek krwawień w okolicy plamki żółtej.
Krwawienia do siatkówki nie są związane ze stopniem aklimatyzacji, wielokrotne incydenty schorzenia są możliwe w trakcie przebywania w warunkach wysokogórskich. Krwawienia do siatkówki występują u 30% wspinających się na wysokość ponad 4200 m n.p.m., u 50-60% na wysokość 5500 m n.p.m. i prawdopodobnie u 100% na wysokość 6800 m n.p.m. Badanie okulistyczne ujawnia przekrwienie tarczy nerwu wzrokowego i zwiększenie krętości naczyń siatkówki.
Krwawienia ustępują samoczynnie po 1-2 tygodniach. Jeśli nie są zlokalizowane w okolicy plamki żółtej, natychmiastowe zejście na niższe wysokości nie jest wymagane.
Zmiany zakrzepowo-zatorowe
Do najpoważniejszych zmian należą: zakrzepowe zapalenie żył, zakrzep żylny, zator płucny, przejściowe ataki ischemiczne (niedokrwienne) i udar.
Do zmian patologicznych dochodzi na dużych wysokościach, powyżej 4300 m n.p.m. Na mniejszych wysokościach zmiany zakrzepowo-zatorowe występują rzadko. Leczenie opiera się na jak najszybszej ewakuacji do szpitala i rozpoczęciu właściwej terapii antykoagulacyjnej (przeciwzakrzepowej).
Podostra choroba wysokogórska
Choroba ta może wystąpić u osób przebywających przez dłuższy okres (tygodnie, miesiące) na wysokości powyżej 3600 m n.p.m. Do najczęstszych objawów należą: zaburzenia snu, brak apetytu, zmęczenie, utrata masy ciała, senność w ciągu dnia. Powyższe objawy są odzwierciedleniem nieprawidłowej aklimatyzacji. Poprawę stanu zdrowia można uzyskać przez tlenoterapię i leki moczopędne (Acetazolamid), jednak najlepszą formą postępowania leczniczego jest przetransportowanie pacjenta na niższe wysokości.
Supresja układu odpornościowego i wolne gojenie się ran
Na dużych wysokościach, przy niedotlenieniu i niedociśnieniu atmosferycznym, dochodzi do supresji (stłumienia) układu odpornościowego pod postacią zaburzenia funkcji limfocytów T. To z kolei objawia się wzmożoną podatnością na infekcje bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze i grzybicze organizmu. Widoczne jest to zwłaszcza w przypadku różnorodnych zakażeń skóry, które goją się bardzo długo i opornie w wyżej wymienionych warunkach.
Choroby związane z działaniem niskiej temperatury
Na dużych wysokościach, zwłaszcza w okresie zimowym, powstanie tego typu schorzeń jest wypadkową czynników środowiskowych (niska temperatura, wiatry) oraz fizjologii osoby znajdującej się w danym środowisku. Wraz ze wzrostem wysokości następuje spadek temperatury powietrza, średnio o 2oC co 300 m. Poza tym bezchmurne niebo i suche, rozrzedzone powietrze powodują duże wahania temperatury w związku z intensywnym promieniowaniem cieplnym w ciągu dnia i szybką utratą ciepła w nocy.
Czynniki sprzyjające wystąpieniu chorób związanych z działaniem niskiej temperatury można uszeregować następująco:
- warunki klimatyczne (temperatura otoczenia, prędkość wiatru, wilgotność, wysokość nad poziomem morza),
- przebyte obrażenia ciała związane z działaniem niskiej temperatury,
- nieprawidłowe żywienie,
- picie alkoholu, kawy (działanie odwadniające),
- wzmożona potliwość,
- długa ekspozycja na zimno,
- słaba kondycja fizyczna,
- słabe doświadczenie w poruszaniu się w warunkach niskiej temperatury, zwłaszcza w rejonach wysokogórskich,
- nieprawidłowy (letni) ubiór i ekwipunek.
Do najczęstszych problemów zdrowotnych związanych z działaniem niskiej temperatury należą:
Hipotermia
Dochodzi do niej zazwyczaj przy niskiej temperaturze otoczenia, wietrznej pogodzie, mokrym i/lub letnim ubraniu, godzinnym lub nawet krótszym kontakcie z zimną wodą (o temperaturze poniżej 10oC), dłuższym kontakcie z letnią wodą (o temperaturze poniżej 15oC). Z hipotermią mamy do czynienia wówczas, gdy nastąpi utrata ciepła ze spadkiem temperatury ciała poniżej 35oC. Do zwiastunów choroby należą dreszcze, senność, oszołomienie, nadpobudliwość, splątanie, spowolniała i niewyraźna mowa, zaburzenia widzenia. W stanie ciężkim następuje zwolnienie akcji serca i oddechu, dreszcze ustępują, dochodzi do utraty przytomności, a w razie braku działań ratowniczych, do zgonu.
Prewencja:
częste i regularne spożywanie posiłków, picie ciepłych płynów, noszenie ciepłej i suchej odzieży dobrze izolującej termicznie, utrzymywanie aktywności fizycznej.
Leczenie opiera się na eliminacji czynników prowadzących do ochłodzenia ciała, rozebranie z mokrego ubrania, nałożenie suchej odzieży, przykrycie kocami, śpiworem itp., podanie ciepłych płynów do picia (jeśli pacjent jest przytomny). W razie ciężkiego stanu pacjenta konieczna jest natychmiastowa ewakuacja medyczna.
Odmrożenie
Pojawia się przy temperaturze poniżej 0oC. Odmrożenie umiarkowane dotyczy jedynie skóry, z kolei w ciężkich stanach dochodzi do zmian patologicznych również w tkance podskórnej, mięśniowej i kostnej. Na odmrożenie wskutek upośledzenia krążenia narażone są szczególnie obwodowe części ciała, takie jak palce rąk i stóp, uszy, nos, policzki.
Objawy:
początkowo zaczerwienienie, mrowienie, swędzenie i pieczenie skóry, która przybiera kolor woskowy lub szary, jest zimna, stwardniała; mogą rozwijać się pęcherze. W ciężkich stanach dochodzi do zamrożenia tkanek oraz głębokich zmian martwiczych powodujących ich znaczną i nieodwracalną destrukcję.
Prewencja:
noszenie ciepłej i suchej odzieży zapewniającej odpowiednią izolację termiczną, stosowanie środków protekcji przed chłodem i wiatrem (kremy ochronne), częste picie ciepłych płynów, utrzymywanie stałej aktywności fizycznej, unikanie bezpośredniej styczności z zimnym podłożem (np. spanie na chłodnej ziemi, śniegu), styczności skóry z zimnymi metalami lub płynami (stosowanie rękawic ochronnych). Leczenie oparte jest na jak najszybszym opuszczeniu miejsca ekspozycji na niską temperaturę i powstrzymaniu utraty ciepła, zdjęciu wyziębionego ubrania i wszelkiej biżuterii, ogrzewanie ciała ze szczególnym zwróceniem uwagi na delikatne obchodzenie się ze zmienionym chorobowo miejscem. Nie należy masować odmrożonych części ciała ani nacierać ich śniegiem, gdyż łatwo można uszkodzić zmienione chorobowo tkanki.
Odmroziny
Obrażenie ciała polegające na powierzchownym stanie zapalnym skóry, bez zamrożenia tkanek. Do odmrozin dochodzi zazwyczaj przy złych warunkach pogodowych (temperatura 0-15oC i wysoka wilgotność), przy powtarzającej się i długiej ekspozycji skóry na niekorzystne warunki atmosferyczne. Odmroziny mogą się rozwinąć w ciągu zaledwie kilku godzin, do zmian patologicznych dochodzi zazwyczaj w obrębie obwodowych części ciała (uszy, nos, policzki, dłonie, stopy).
Objawy:
początkowo skóra staje się blada, występuje odrętwienie, pieczenie, następnie staje się czerwona, obrzęknięta, gorąca, występuje swędzenie. W poważniejszych przypadkach dochodzi do powstawania pęcherzy.
Prewencja:
sucha i ciepła odzież, ochrona skóry przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (stosowanie kremów ochronnych na eksponowaną skórę).
Leczenie: opuszczenie miejsca występowania niekorzystnych warunków atmosferycznych, ogrzanie ciała, osuszenie skóry, delikatne obchodzenie się ze zmienionymi chorobowo miejscami (nie można masować ani nacierać skóry), założenie jałowego opatrunku.
Stopa okopowa
Obrażenia ciała spowodowane długim działaniem niskiej temperatury (0-10oC) w połączeniu z wilgotnym lub mokrym środowiskiem (ekspozycja powyżej 12 godzin). Do zmian chorobowych dochodzi zwłaszcza podczas powodzi. Zmiany skórne mogą powstawać również na skutek wzmożonej potliwości i braku możliwości wysuszenia skóry (stopy w butach, ręce w rękawicach).
Objawy:
skóra jest wilgotna, zmacerowana, występują zaburzenia czucia, najpierw drętwienie, potem ból; zmiana zabarwienia skóry (najpierw czerwona, potem sina), mogą powstawać pęcherze, a w ciężkich przypadkach dochodzi do zmian martwiczych.
Prewencja:
utrzymywanie czystości i suchości skóry stóp, zmiana skarpet nie rzadziej niż co 8 godzin, stosowanie pudru lub talku do stóp, zmiana obuwia na suche.
Leczenie: osuszenie skóry, założenie jałowego opatrunku, ocieplenie tylko poprzez ciepłe powietrze, nie można przecinać pęcherzy, masować skóry zmienionej chorobowo, w przypadku zmian na podeszwach stóp unikać chodzenia, w pozycji leżącej stosować ułożenie przeciwobrzękowe kończyn dolnych (nogi powyżej tułowia).
Odwodnienie
Utrata wody i elektrolitów do poziomu uniemożliwiającego prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Objawy:
bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, osłabienie, suchość błon śluzowych (jama ustna, język), ciemny mocz (spowodowany jego zagęszczeniem i zmniejszeniem produkcji), brak apetytu, bóle brzucha, nadpobudliwość, spowolnienie myślenia, przyspieszona akcja serca, utrata świadomości, utrata przytomności.
Prewencja:
odpowiednia dzienna podaż płynów (w zależności od natężenia wykonywanej pracy lub wysiłku). Nie należy czekać na uczucie pragnienia, które w warunkach niskiej temperatury otoczenia nie jest odczuwalne tak, jak w tropiku. Pić ciepłe płyny (nie należy jeść śniegu!). Leczenie to przede wszystkim uzupełnienie wody i elektrolitów.
Zapalenie gardła i oskrzeli
Schorzenie zdarza się często podczas długich, ponad dwutygodniowych pobytów na dużych wysokościach. Powszechnie występuje na wysokości powyżej 5500 m n.p.m. Typowymi objawami związanymi z wysuszeniem błon śluzowych są bóle gardła, suchy, spastyczny kaszel, nasilający się po wysiłku.
Leczenie opiera się na obfitym nawodnieniu organizmu, wziewnych inhalacjach nawilżających drogi oddechowe, lekach przeciwkaszlowych i uśmierzających ból gardła. W warunkach wysokogórskich wskazane jest noszenie szalokominiarki zakrywającej usta i nos, zabezpieczającej przed utratą ciepła i wilgotności powietrza wydychanego.
Choroby związane z działaniem promieniowania słonecznego
W warunkach wysokogórskich prawdopodobieństwo obrażeń ciała związanych z działaniem promieniowania słonecznego jest szczególnie wysokie, w związku ze wzrostem emisji promieniowania UV i odbiciem światła od śniegu, lodu i powierzchni skalnych. Wzrost intensywności promieniowania ultrafioletowego jest związany ze zmniejszeniem jego filtracji przez rozrzedzoną atmosferę. Intensywność promieniowania UV wzrasta średnio o 4% wraz ze wzrostem wysokości o każde 300 m. Tak więc, na wysokości 4300 m n.p.m. jest ona o 55% wyższa niż na poziomie morza. Śnieg i lód odbijają 75% promieni UV, co jest niebezpieczne zwłaszcza na lodowcach, gdzie emisja tego promieniowania jest szczególnie wysoka.
Do najczęstszych schorzeń związanych z działaniem promieniowania słonecznego należą:
Oparzenie słoneczne
W warunkach wysokogórskich do oparzeń słonecznych dochodzi przy znacznie krótszej ekspozycji na światło słoneczne, niż w warunkach nizinnych. Prócz czasu ekspozycji istotny jest również typ skóry. U osób z jasną karnacją znacznie szybciej następuje oparzenie skóry, które niejednokrotnie przybiera ciężki przebieg. Zdradliwa jest zwłaszcza pogoda z zachmurzonym niebem, kiedy uczestnikom wypraw wysokogórskich wydaje się, że emisja promieniowania UV jest mniejsza i nie stosują wówczas protekcji przeciwsłonecznej (kremy z filtrem) oraz pomadek ochronnych do ust. Należy również być ostrożnym przy stosowaniu kosmetyków na skórę i doustnych środków farmakologicznych, które przy dużym nasłonecznieniu mogą być przyczyną powstawania reakcji fototoksycznych lub fotoalergicznych. Nawet Acetazolamid, lek moczopędny powszechnie stosowany w profilaktyce choroby wysokościowej, może wywoływać reakcje fototoksyczne.
Do najczęstszych objawów chorobowych należą zaczerwienienie i pieczenie skóry (Io oparzenia); bolesność skóry zmienionej zapalnie i tworzenie się pęcherzy oraz możliwość wystąpienia objawów ogólnych, takich jak gorączka i bóle głowy (IIo). Leczenie opiera się na stosowaniu kremów i aerozoli (Dermazin, Argosulfan, Panthenol).
"Śnieżna ślepota"
Spowodowana jest pochłanianiem promieni UV przez powierzchowne struktury narządu wzroku (powieki, spojówki, rogówkę). Pierwsze objawy mogą wystąpić już po kilku godzinach ekspozycji słonecznej. Najczęściej jest to ból gałek ocznych oraz zapalenie rogówki i spojówek (uczucie piasku w oczach, zaczerwienienie i łzawienie), spowodowane uszkadzającym działaniem promieni UV. Występuje okresowa utrata wzroku, może dojść również do owrzodzenia rogówki. Protekcja przeciwsłoneczna opiera się przede wszystkim na stosowaniu ciemnych okularów lub gogli z filtrem UV. Należy pamiętać o tym, że okulary powinny być zaopatrzone w ochraniacze na powierzchniach skroniowych, aby chronić oczy przed światłem ze wszystkich stron. Ważna jest również taśma lub gumka przytrzymująca okulary na karku lub potylicy, zabezpieczająca je przed zgubieniem, np. podczas upadku. Podczas wyprawy w wysokie góry zawsze należy pamiętać o drugiej, zapasowej parze okularów.
Nasilenie problemów zdrowotnych przebiegających do tej pory bezobjawowo.
Przed wyruszeniem w wysokie góry należy bezwzględnie zbadać swój aktualny stan zdrowia. Wiele schorzeń może przebiegać bezobjawowo i ujawniać się w pełnym obrazie klinicznym dopiero w ekstremalnych warunkach związanych z czynnikami środowiskowymi, takimi jak niedociśnienie, niedotlenienie, czy działanie niskiej temperatury, jak i w związku ze zwiększonym wydatkiem energetycznym, podczas wspinaczki wysokogórskiej. Do takich chorób należą w pierwszej kolejności nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca i cukrzyca. Bardzo ważne jest skontrolowanie stanu swojego uzębienia, gdyż zaawansowane zmiany próchnicze, stany zapalne miazgi i przyzębia mogą nasilić się ze zdwojoną siłą, dyskwalifikując nas z dalszej wyprawy. Należy pamiętać również o schorzeniach, z powodu których leczymy się regularnie, przyjmując leki przepisane przez lekarza. W tym przypadku, przed udaniem się na wyprawę wysokogórską niezbędna jest konsultacja specjalistyczna pod kątem stosowanego leczenia i ewentualnej zmiany dawek ordynowanych leków. Niemniej ważne jest wyleczenie wszelkich, nawet banalnych infekcji dróg oddechowych, które mogą nas pozbawić szansy na osiągnięcie zamierzonego celu wyprawy.
Opracował:
dr hab. n. med. Krzysztof Korzeniewski
kierownik Zakładu Epidemiologii i Medycyny Tropikalnej, Wojskowy Instytut Medyczny
81-103 Gdynia 3, ul. Grudzińskiego 4, tel: +48 608 322 676, e-mail: kktropmed@wp.pl
Kilka słów o autorze portalu medycznego:
Lekarz, podróżnik, pasjonat gór. Autor książek o Afganistanie, Iraku, Libanie i Syrii oraz kilkudziesięciu artykułów do prasy medycznej o zagrożeniach zdrowotnych w odmiennych warunkach klimatycznych i sanitarnych. Uczestnik misji wojskowych na Bliskim Wschodzie i w Azji Centralnej, między innymi w Iraku (2004) i Afganistanie (2005). Zdobywca trzech szczytów Korony Ziemi (Aconcagua 2007, Elbrus 2006, Kilimandżaro 2006) z nieodpartą ochotą na kolejne wejścia.
Więcej informacji, które mogą Ci uratować życie znajdziesz pod poniższym adresem:
medycyna wysokościowa
POLECAM!
 cofnij  strona główna
|
|
